Hepimiz batı dünyasından kültürümüze girmiş olan Noel Baba kimdir biliyoruz değil mi? En azından 80 kuşağı her yeni yılda girdiği kartpostal bulma telaşını hatırlıyordur. Peki size Noel Baba’nın Anadolulu olduğunu söylesek?
Modern günümüz dünyasında birçok kültürü etkilemiş olan Noel Baba’nın ilham kaynağı, Hristiyan Aziz Nikolaos’tur. Noel Baba’nın hikayesinin evrimini anlamak için Aziz Nikolas’un yaşam öyküsüne bakmamız gerekiyor.
Noel Baba Kimdir : Aziz Nikolaos’un Hayatı
Yaklaşık olarak 285 ile 342/343 yılları arasında yaşadığı bilinmektedir. Aziz Nikolas, hayırseverliği ile tanınmış denizcilerin, rehincilerin, çocukların ve diğerlerinin koruyucu aziziydi. MS. 6. Yüzyılda adına birçok kilise adandı. Hayatıyla ilgili kaynaklar çoğunlukla sözlü anlatılardan gelmekte, ölümünden yüzyıllar sonrasına dayanmaktadır. Kaynaklara göre, Aziz Nikolas MS 285’te Patara, Likya‘da varlıklı bir Hristiyan ailede dünyaya gözlerini açtı.
Çok dindar olan Aziz Nikolas genç yaşta yetim kaldı. Mirasının çoğuna yaşından dolayı sahip çıkamadığı ve yağmalandığı rivayetleri vardır. Bütün bu zorluklara rağmen sadakalarıyla ün saldı. Bir hikâyede, üç fakir kızın babasına, kızları evlendirmesi için gizlice para verdi. Bir deniz yolculuğunda, çıkan fırtınayı mucizevi bir şekilde sakinleştirmeyi başardı. Bu mucizesi sebebiyle denizcilerin koruyucu azizi oldu.
Aziz Nikolas’un amcası bugün Demre’de bulunan Myra Piskoposluğu yapıyordu. Genç aziz amcasını ziyarete gittiğinde amcasının vefat ettiğini öğrendi ve yerel halk tarafından yeni piskopos ilan edildi. İmparator Diocletianus’un Hristiyanlara zulmü sırasında (MS 303-313) Nikolas’ın tutuklanıp hapsedildiği iddia edilir. Ayrıca bulunduğu bölgede sivilleri yağmalayan askerleri durdurduğu biliniyor. Yine çok bilinen yaygın bir efsaneye göre, İmparator Konstantin tarafından idam emri verilen üç generalin hayatını kurtarmıştır.
Aziz Nikolas’un MS 6 Aralık 342 ya da 343’te öldüğü iddia edilmektedir. Kemikleri ölümünün ardından İtalya‘nın Bari kentinde San Nicola Kilisesine getirilmiştir. Bugün Aziz Nikolas’a, özellikle Ortodoks Kiliselerinin üyeleri olmak üzere birçok Hristiyan tarafından hala bir ibadet edilmektedir. Türkiye’nin güney kıyılarında Hristiyan piskoposun adını taşıyan bir ada bulunmaktadır. Gemile adası olarak bilinen Aya Nikola adası bugün birçok ticaret ve seyahat gemilerinin uğrak yeri ve hac merkezi konumundadır.
Aziz Nikolas’un Noel Babaya dönüşmesi hikâyesini anlatmadan önce bir efsanesine yer verelim. Efsaneye göre kıtlık döneminde etleri için bir kasap tarafından öldürülen üç çocuğu mucizevi bir şekilde hayata döndürmüştür. Hayırseverliği ve gençlere olan iyiliği nedeniyle çocukların koruyucu azizi olarak anılmaktadır.
Azizlikten Noel Baba’ya!
Orta Çağ boyunca, Aziz Nikolas kültü tüm Avrupa’ya ve Yakın Doğu’ya yayıldı. Katolik ve Ortodoks toplumlarında gelişmeye devam etti. İlk olarak Hollanda Cumhuriyeti’nde, 17. yüzyılda 6 aralıkta Aziz Nikolas günü kutlandı. Bu kutlamalar sırasında çocuklara hediyeler verildi. Ayrıca bu kutlamalar kısa sürede Amerika kıtasında da yayıldı.
Amerikalı şair Clement Clarke Moore , Aziz Nicholas hakkında bir şiir yazdı. Şiirinde Aziz’i dindar ve münzevi Hristiyan piskopos gibi değil, şişman ve neşeli bir adam olarak tasvir etti. Şair ayrıca Nicholas’ı uçan ren geyikleri tarafından çekilen bir kızağa biniyor olarak yansıttı. Tamamen şairin hayal gücüne bağlı olarak Noel Baba figürü oluşmaya başlamıştı.
Noel Baba’ya son dokunuşları ise bir karikatürist yaptı. 1880’lere gelindiğinde ünlü karikatürist Thomas Nast, Saint Nikolas’ı beyaz kürklü kırmızı bir takım elbise içinde çizdi. Bu sayede 20. yüzyılın başlarında çoktan Aziz Nikolas Noel Baba’ya dönüşmüştü.
Aziz Nicolas, muhtemelen efsanevi hayırseverliği ve çocuklara karşı iyilikleri nedeniyle Noel Baba’nın hikayelerine ilham verdi. Gerçekte Geç Roma toplumunda önemli bir rol oynayan bir Hristiyan Piskopos’tu.
Aşağıdaki yerleri fotoğraflarıyla inceleyin
