Hekate Kimdir?
Hekate, Olympos tanrılarıyla anılmayan adı çok fazla efsaneye adı karışmamış, oldukça gizemli bir tanrıçadır. Ay, gece, ölüler, yeraltı ve büyücülük gibi kavramları temsil eder. Titan soylu Perses ve Asteria’nın kızlarıdır. Annesi Asterie Leto’nun ikiz kardeşidir. Yani Apollon ve Artemis ile Tanrıça kuzenlerdir.
Hekate’nin Kült Alanları
Tanrıça özellikle Karyalılar tarafından çok sevilmiştir. Türkiye’de Stratonikeia’nın yakınında bulunan Lagina Hekate Kutsal Alanı, tanrıçanın başlıca kült merkezidir. Ayrıca Trakya açıklarındaki Semadirek adasında da tapınım görmüştür. Bir diğer önemli kült merkezi de Yunan anakarasında Boiotia‘nın Thespiai kasabasındadır.
Antik Yunan Dünyasında çok ön planda olmayan Tanrıça özellikle Roma döneminde oldukça fazla ilgi görmüştür. Bu dönemde daha çok kara güçler, büyü, karanlık gibi özellikler tanrıçaya atfedilmiştir. Günümüz paganları arasında oldukça sevilmektedir.
Yunan Mitolojisinde Hekate
Hekate’den Homeros eserlerinde Hiç bahsetmez. Ancak Hesiodos, Thegonia adlı eserinde tanrıçayı uzun uzun anlatmıştır.
‘’ Ünlü Gaia ile Uranos’un bütün çocukları
Kendi paylarından pay vermişlerdir ona…
Kim hoşuna giderse Hekate’nin
Yardım görür ondan, destek bulur onda.
Meydanlarda, kalabalıklar içinde
Kimi isterse onu parlatır Hekate.’’
Antik yazarın aktarımından anlayacağımız üzere baş tanrı Zeus gökyüzünü, kardeşi Poseidon denizleri, Hades ise yeraltını almıştır. Ancak tanrıça Hekate ise bu üçünden de pay almıştır.
Hekate’nin Yer Aldığı Efsaneler
Mitolojide Persephone‘ nin kaçırılışı efsanesinin bazı varyasyonlarında yer alır. Demeter‘in kızı Persephone’nin yeraltı dünyasına kaçırılmasına tanık olur ve elinde meşale ile Demeter ile onun kızını arar.
Başka bir hikaye olan Vergilius’un Aeneas destanında Kartaca Kraliçesi Dido aşkı Aeneas’ı yanında tutamayacağını anlayınca, onu kendine büyü yoluyla bağlamaya çalışır. Üstünde kendi ölüsünün yanacağı odun yığınını hazırlattıktan sonra, bir Hekate rahibesine büyü formülleri okutur.
Hekate’nin yanında sıklıkla gördüğümüz siyah köpek, Truva‘nın düşüşünden sonra denize atlayan Hekabe’dir. Hekabe çocuklarını bir bir yitirdikten sonra korkunç yıkım ve işkencelere dayanamayarak denize atlar. Bu halini gören Hekate onu siyah bir köpeğe dönüştürür.
Sanatta Hekate Betimlemeleri
Hekate, uzun bir elbise giymiş yanan çift meşale tutarken tasvirlere yansımıştır. Ancak asıl tasvirleri tek bedende 3 baş olarak sanata yansır. Yanında siyah bir köpek ile karşımıza çıkar. Tanrıçayı temsil eden Hecataea adı verilen üç başlı sütunlar, kötü ruhları uzak tutmak için 3 yol ağızlarına yerleştirilmiştir. Ayrıca şehir kapılarına, kutsal mekanların girişlerine, koruyucu görevi gördüğüne ve kötü ruhları kovduğuna inanılan Tanrıça’nın betimlemeleri yapılmıştır.
