Blockchain nedir sorusunun yanıtını alacağız. Ama öncelikle şunu anlamanız gerekiyor. Blockchain, bir kripto para değildir. Blockchain, bir kripto paranın C++ yada C# gibi programlama dilleri kullanılarak yaratılan ve dijital varlığını çeşitli yazılımsal ispatlarla geçerli kılan bir kod döngüsüdür. Bu “ispatlar” konusu çok önemli bu konuya sonra değineceğim.
Yukarıdaki ifadelerim blok zincirleri anlatan en kaba tanımdı. Konuya tamamen uzak olduğunu düşünerek en basit haliyle anlatmaya çalışacağım. Çünkü Blockchain’e uzak birinin gerçekten bu konuyu anlaması epeyce zor.
Şimdi sırayla gidelim.
Gerçek Dünyada Devletlerin bastığı paralar nasıl var oluyor?
Adı Dolar olur, Euro olur, Türk Lirası olur Dünya üzerinde basılı olan her para özünde bir “değerli kağıt” dır. Tıpkı Hisse Senetlerinde olduğu gibi bu kağıt parçasını değerli kılacak bir “ispata” ihtiyaç vardır. Aksi halde çocuğumuzun defterinden yırtıp alacağımız bir kağıt parçasından daha kıymetli olamazlardı.
Bunu bir kenara yazdık. Para basılır. Ok. Ancak bir değerinin olabilmesi için basılan bu para miktarına karşılık gelecek miktarda kasamıza değerli Altın yada tahvil koymalıyız. Devletler bunu yapmaktadır. Basılan her paranın da bir seri numarası vardır. Böylelikle devletler piyasaya ne miktarda para sürdüğünden haberdardır. Toplam bir arz miktarı vardır ve bu bellidir.
Şimdi dönelim Blockchain nedir muhabbetine
Blockchain (Blok zinciri) ‘nin özü de aslında adında gizlidir. İlk yazılan blok zinciri olan Bitcoin C++ yazılım dili ile yazıldı. Bitcoin blok zincirini yazan ve adı şehir efsanesi olan Satoshi Nakomoto; bilgisayar İşlemcileriyle çözülebilecek bir bilgisayar algoritması yarattı. Bu algoritmanın bir başından bir sonuna oluşturduğu her bir döngü bir blok oluyor.
POW Nedir? Proof of Work nedir?
Bu blok zincirleri de; her blok tamamlandığında o bloğu oluşturan Bitcoin madencisi tarafından ispatlanmış oluyor. İşte bu ispat türüne POW (Proof of Work). Yani “İş ispatı” deniyor. Her bir blok bir önceki ve sonraki blokları doğrulayarak Blok Zincir ağında üretilen her bloğu doğrulamış oluyor. İş ispatı’nın altındaki mantık budur.
POS Nedir? Proof of Stake nedir?
Proof of Stake (POS) (Hisse İspatı) da bir ispat türüdür. Ağ üzerindeki Coin yada Tokenlerin doğrulanması ağ üzerinde cüzdan sahiplerinin varlıkları elde tutmasına dayanan bir hisse ispatı sağlar. POW ‘a göre güvenliği çok tartışmalıdır. Ve tartışmaya konu olan “Güvenlik” konusundaki endişeler son derece yerlidir. Bu konuya ilişkin başlı başına bir yazı yazıp POS ve POW ağları derinlemesine inceleme niyetindeyim. Şimdilik bu kadar bilgi veriyorum..
Kripto Varlıkların neden değeri artıyor, nasıl artıyor?
Akıl almıyor değil mi? :). Blockchain ile var olan bir kripto varlık gerçek bir para bile değilken nasıl ve neden bu kadar değeri artıyor?. Cevabı ekonomik çevrelerce feci şekilde basit aslında. Ama biz ekonomist değiliz.
TALEP > ARZ bu kadar basit.
Blockchain ağında bir kripto varlığının yarını yokmuş gibi değerinin artıyor olmasının altında yer alan en önemli sebebi çok kısıtlı bir arza karşılık yüksek bir talebin olmasıdır.
Bu yüksek talep ir fırsatçılığın ürünü mü? Yoksa gözden bir şeyleri mi kaçırıyoruz?
Hem evet hem hayır. Bitcoin’in ilk piyasaya çıktığı yıllarda meşhur World of Warcraft oyununu oynuyordum. O dönem BTC ile ilk tanışmam Oyunun aylık ücretini ödeme ekranında karşıma “Kripto ile Öde” seçeneği çıktığında tanımıştım. 3,5 dolardı fiyatı.
Tepkim aynen şöyle olmuştu: “Kripto para da neymiş len“.
Aradan 10 yıl geçti bugün aynı soruyu az da olsa soranlar yok değil. BTC hızla değer kazanmaya başladı çünkü resmen finansal sistemin bug’larını ortaya çıkardı. Hacker falan değilim ama gözlerim kör de değil, Darknet’te dönenlere o yıllar canlı canlı şahit olduk.
Kara Parayla gelen şöhret
Kiralık siber saldırganlardan tut da, yasadışı ürünlerin satışlarını BTC kabul ederek yapanlardan tutun da yasadışı bilimum para transferleri BTC üzerinden hızlı ve izi takip edilemez şekilde yapıldı. Şimdi eğri oturup doğru konuşalım. Bunlar şehir efsanesi değil, gerçekten olan şeyler. Velhasıl BTC erken dönemlerinde finansal sistemin arka bahçesinde kendi kara para ticaretine hakim oldu.
Blockchain, Satoshi Nakomoto tarafından ilk yaratıldığında mottosu basitti. “Power to the People!” gücün insanlara iade edildiği bir dünya hayali. Elbette işin bu tarafı şehir efsanesi. Ancak finansal sistemi bütünüyle sarstığı kesin. Kara parayla gelen bu şöhret daha sonra ardındaki blockchain teknolojisinin daha çok fark edilmesiyle kabuk değiştirmeye başladı.
KONU DIŞI OKUMADAN GEÇEBİLİRSİN: “Blockchain nedir” bu benim bu yazıdaki anahtar kelimem ara ara yazacağım kusura bakmayın. Google da böyle bi değişik. Belli bi sayıda olması gerekiyor her neyse. 🙂
Blockchain nedir : Benzersiz Dijital Varlık Kavramı
Bir düşünün. İnternet üzerinde üretilen her varlık kopyalanabilir, çoğaltılabilir. Yaptığınız müzik, resim. Yayınladığınız bir yazı. Blockchain ile benzersiz Token ve Coin’lerin üretilmesi yep yeni teknolojilere ve iş alanlarına kapı araladı. Blockchain ile benzersiz görsel öğeler yaratmak artık mümkün. Adına NFT denen bu tokenler ile artık benzersiz varlıklar üretmek mümkün.
İşte Blockchain’in son yıllarda öneminin farkına varıldığı nokta da tam olarak burası. Çok uzak olmayan bir gelecekte bir devletin kendi parasını Blockchain teknolojisi ile çıkarıp kullanması olasıdır. Altında pek çok sebep de cabası. Basım için onca basım masrafına gerek yoktur. Sahtesi basılamaz, üretilemez. Dolaşımdaki sayısına kolayca hakim olabilirsiniz. Çok daha kolay takip edilebilir. Bu örnekler saymakla bitmez.
# Blockchain Tabanlı WEB 3.0 Uygulamalar
Blockchain adını dahi bilmediğimiz bambaşka iş modellerini de beraberinde getiriyor. Web 3.0 kafa karıştıran bir konu. Ancak özü aslında çok basit. Web 3.0 , Web 2.0 uygulamalara göre her yönden açık, merkeziyetsiz uygulamalardır.
Örneğin; Web 2.0 uygulaması olan Google Chrome ele alalım. Bu uygulamadan kullanıcı istifade eder ancak uygulama ile elde edilen verilerin satılması ile şirketin kendisi kar elde eder.
Web 3.0 Kullandırır ve Kazandırır.
Web 3.0 uygulamalar Web 2.0’dan farklı olarak hem uygulamasını kullandırır hem de kazancından size de payınızı verir.
Örneğin: bir arama motoru düşünün Google yerine bu arama motorunu kullanıyorsunuz. Karşılığında size para veriyor. Buyrun buradaki yazımıza göz atın. Yazıdaki referans bağlantımızla uygulamaya katılın +25 Coin ile başlayın. Web 3.0 Arama Motoru ile kullanıp kazanmak için buraya tıkla
# Blockchain nedir : Kripto Tabanlı Metaverse Oyunlar
Oyun sektörünün günümüzdeki piyasa hacmi çok büyük. Oyun içerisinde satılan varlıkların benzersiz şekilde token olarak var olması oyun sektöründe çığır açıcı bir yenilik olarak önümüze çıkıyor. Oyuniçi karakterlerimizden tutun da oyun içerisinde yer alan her bir nesne başlı başına eşsiz birer token olabiliyorlar.
Şuradaki oyuna bir bakar mısınız? Yeni nesil oyun bu değil de nedir?
Star Atlas başlıklı yazıya gidin. A’dan Z’ye güzel bir anlatımla Metaverse Dünyasına şöyle kıyısından köşesinden bir bakın derim.
Konuya ilişkin bir sorunuz olursa yorum alanında buyrun gelsin. 😉
